Odgovor:

Članom 12. ZPPPA propisani su poreski obveznici i drugi poreski dužnici. Poreski dužnik je fizičko ili pravno lice, kao i fond koje duguje određenu radnju iz poreskopravnog odnosa iz člana 10. ovog zakona.

Poreski obveznik je poreski dužnik koji je obavezan da plati porez, odnosno sporedno poresko davanje.

Drugi poreski dužnici su:

1) poreski jemac koji odgovara za plaćanje obveznikovog poreskog duga, za slučaj da poreski obveznik taj dug ne plati o dospelosti;

2) isplatilac prihoda poreskom obvezniku (u daljem tekstu: poreski platac) koji je dužan da obračuna i po odbitku plati propisani porez na taj prihod, u ime i za račun poreskog obveznika, na odgovarajući uplatni račun;

3) poreski posrednik koji je dužan da sa računa poreskog dužnika (poreskog obveznika ili poreskog placa) na osnovu njihovog naloga za prenos sredstava obustavi i po odbitku uplati utvrđeni porez, u svoje ime, a za račun poreskog obveznika, odnosno poreskog placa, na odgovarajući uplatni račun;

4) ostala pravna i fizička lica, kao i fond koja duguju kakvu radnju iz poreskopravnog odnosa iz člana 10. ovog zakona.

Poreski obveznici i drugi poreski dužnici (u daljem tekstu: poreski obveznici) stranke su u poreskom postupku.

Ispunjenje poreske obaveze propisano je članom 19 ZPPPA

Ispunjenje poreske obaveze sastoji se u plaćanju, o dospelosti, dugovanog iznosa poreza.

Poresku obavezu:

1) ispunjava poreski obveznik neposredno;

2) ispunjava drugo lice, kada je ovim zakonom ili drugim poreskim zakonom propisano da je odgovorno za ispunjenje poreske obaveze poreskog obveznika;

3) može da ispuni drugo lice koje prema poreskom zakonu nije odgovorno za ispunjenje poreske obaveze.

Poreski obveznici – pravna lica, preduzetnici ili fizička lica, kao i fond koja obavljaju delatnost, čiji su računi u trenutku plaćanja blokirani radi izvršenja prinudne naplate kod organizacije nadležne za prinudnu naplatu, mogu međusobne novčane obaveze izmirivati i ugovaranjem promene poverioca, odnosno dužnika u određenom obligacionom odnosu (asignacija, cesija i dr.), isključivo radi ispunjenja obaveza po osnovu javnih prihoda na koje se primenjuje ovaj zakon.

Prinudna naplata iz novčanih potraživanja, član 96. ZPPPA, propisuje da se Prinudna naplata iz novčanih potraživanja poreskog obveznika izvršava se na osnovu rešenja iz člana 92. stav 2. ovog zakona.

Rešenjem iz stava 1. ovog člana nalaže se dužniku poreskog obveznika da svoj dug namiri uplatom na uplatni račun javnih prihoda po dospelosti potraživanja.

Ako dužnik iz stava 2 .ovog člana ne izvrši plaćanje, po dospelosti, Poreska uprava vrši prinudnu naplatu iz novčanih sredstava sa računa dužnika poreskog obveznika, u skladu sa članom 95. ovog zakona.

Prinudna naplata poreza i sporednih poreskih davanja iz zarade, naknade zarade, odnosno penzije, kao i na drugim vrstama prihoda na tekućim računima poreskog obveznika (član 96a ZPPPA) izvršava se na osnovu rešenja iz člana 92. stav 2. ZPPPA.

Rešenjem iz stava 1. ovog člana određuje se zaplena na određenom delu zarade, naknade zarade, odnosno penzije, i nalaže isplatiocu ovih prihoda da prilikom svake isplate tih prihoda, počev od prve naredne isplate od prijema rešenja iz stava 1. ovog člana, pa sve do potpune naplate poreza i sporednih poreskih davanja, vrši obustavu na zaradi, naknadi zarade, odnosno penziji i uplatu obustavljenog iznosa na propisani uplatni račun javnih prihoda.

Isplatilac zarade, naknade zarade, odnosno penzije, je dužan da postupa po nalogu iz rešenja iz stava 2. ovog člana.

Isplatilac zarade, naknade zarade, odnosno penzije, je dužan da obavesti nadležni poreski organ o promenama od uticaja na izvršenje rešenja iz stava 2. ovog člana, najkasnije u roku od pet dana od dana nastanka promene.

Ako isplatilac zarade, naknade zarade, odnosno penzije, ne obustavi i ne uplati iznos zarade, naknade zarade, odnosno penzije, na kome se sprovodi prinudna naplata, na propisani uplatni račun javnih prihoda, u roku iz stava 2. ovog člana, Poreska uprava vrši prinudnu naplatu iz novčanih sredstava sa računa isplatioca, u skladu sa članom 95. ovog zakona.

Prema članu 258. Zakonu o izvršenju i obezbeđenju izvršenje na penziji može se sprovesti do njene trećine.

Izvršenje na penziji koja ne prelazi iznos prosečne penzije prema poslednjem objavljenom podatku Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, može se sprovesti do njene četvrtine.

Izvršenje na penziji čija visina ne prelazi najniži iznos penzije može se sprovesti do njene desetine.

Prema navedenom, u konkretnom slučaju imajući u vidu da je PIO fond stranka u postupku u smislu da se pojavljuje kao dužnik poreskog dužnika i da je Zakonom o izvršenju i obezbeđenju određen iznos koji se može obustaviti od penzije, prilikom isplate na ime prinudne naplate a da je smrcu poreskog obveznika (28.04.2021. godine) taj iznos korigovan jer je izvršen konačni obračun penzije sa danom smrti, to se u tom smislu mora korigovati i deo od penzije koja se može koristiti za prinudnu naplatu. Obično su to situacije datumski oko kraja meseca kada fond nema saznanja o smrti ili nema mogućnosti da izvrši korekciju obračunatih iznosa.

Smatramo da u konkretnom slučaju fond PIO može da podnese zahtev za povraćaj jer prema navedenim članovima ZPPPA, ima status stranke u poreskom postupku i u odnosu na izvršenu isplatu penzije od strane fonda PIO, jeste izvršena uplatu koja ne odgovara ograničenjima prema Zakonu o izvršenju i obezbeđenju.

Dug koji ostane na kartici poreskog obveznika će se naplaćivati prema ostavinskom rešenju, od naslednika srazmerno vrednosti nasleđene imovine.