Odgovor:  

Zastarelost predstavlja gubitak nekog ovlašćenja nastalog usled proteka određenog vremena. U pogledu zastarelosti za povraćaj i preknjižavanje to znači da usled proteka propisanog roka zastarelosti poreski obveznik gubi pravo na povraćaj poreza, odnosno preknjižavanje poreza.

Zastarelost prava na povraćaj i preknjižavanje poreza regulisana je odredbama člana 114a Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, kojim je propisano da pravo poreskog obveznika na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja, zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče. Zastarelost počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je poreski obveznik stekao pravo na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza po drugom osnovu putem preknjižavanja poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja.

Lokalna poreska administracija kod postupanja po zahtevu za povraćaj ili preknjižavanje, obavezno mora da vodi računa o zastarelosti, pri čemu je bitno uvek imati u vidu da se zastarelost ne posmatra bezuslovno u odnosu na godinu kada je izvršena uplata po osnovu koje se traži povraćaj ili preknjižavanje, već u odnosu na godinu kada je obveznik stekao pravo na povraćaj ili preknjižavanje, što znači u odnosu na godinu kada je nastala preplata.

Članom 114d Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji kojim je uređen prekid roka zastarelosti, propisano je da se zastarelost prekida svakom radnjom poreskog obveznika preduzetom u cilju ostvarivanja prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja i povraćaj sporednih poreskih davanja. Posle prekida zastarelost počinje teći iznova, a vreme koje je proteklo pre prekida ne računa se u rok za zastarelost.

Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji propisuje odredbama člana 70. redosled namirenja obaveza prema redosledu njihovog dospevanja na sledeći način:

Poreski obveznik određuje prilikom uplate vrstu dugovanog poreza koje plaća.

Raspored uplaćenog iznosa vrši se po sledećem redosledu:

1) iznos glavne poreske obaveze;

2) kamata;

3) troškovi naplate.

Ako poreski obveznik duguje plaćanje više vrsta poreza, a uplaćeni iznos nije dovoljan za plaćanje ukupnog poreskog duga, pojedine vrste poreza naplaćuju se po redosledu njihovog dospevanja.

Kod poreza iz stava 3. ovog člana koji dospevaju istovremeno, naplata se vrši srazmerno učešću pojedinog poreza u ukupno dospelom poreskom dugu.

Ako je iznos uplate po osnovu poreza veći od dugovanog iznosa, iznos preplate može da se koristi za namirenje obaveza po istom osnovu koje kasnije dospevaju.

U slučaju iz stava 5. ovog člana, na zahtev poreskog obveznika:

1) namiruje se dugovani porez po drugom osnovu;

2) vrši se povraćaj, ako nema dospelih obaveza po drugom osnovu.

Smatramo da su se od uplate u iznosu od 125.161,45 dinara koja je već izvršena i proknjižena na kartici namirivale obaveze koje su dospele u narednim godinama u odnosu na izvršenu uplatu. S obzirom da navodite da je obveznik redovno izmirivao sve kasnije dospele obaveze a imajući u vidu da su se one namirivale pre svega iz postojeće i narednih uplata, zastarelost prava na povraćaj se mora pre svega utvrđivati  polazeći od godine u kojoj je podnet zahtev (ako je zahtev podnet 2021. godine pomatra se pre svega saldo 1.1.2016. godine zbog 5 godina roka zastarelosti, da li je na taj dan dug ili preplata). Pri tom se moraju videti sva zaduženja i uplate koje su vršene nakon toga u toku 2016. godine.

Predlažemo da nam dostavite kartice za sve godine, pa ćemo vam dostaviti detaljnu analizu i objašnjenje da li ima zastarelosti preplate u ovom slučaju.